Dowiedz się czym jest PFAS i jakie jest zastosowanie tych substancji. Sprawdź, dlaczego są toksyczne i jak się ich pozbyć z wody.
Czy wiesz, że wraz z powietrzem, kurzem, pożywieniem i wodą pitną do naszego organizmu trafiają związki o toksycznym działaniu, które mogą mieć działanie kancerogenne? Takimi substancjami, uznanymi przez badaczy za niebezpieczne, są te z grupy PFAS. Czym są i jak trafiają do gleby, wody i żywności? Jakie mają właściwości i jaki mają wpływ na zdrowie organizmów żywych? Sprawdź najważniejsze informacje i dowiedz się, jak pozbyć się PFAS z wody.
PFAS to substancje perfluoroalkilowe i polifluoroalkilowe, które są zaliczane do trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO). Znajdują zastosowanie w produkcji: pianek gaśniczych, dodatków do tekstyliów, materiałów do kontaktu z żywnością, emulgatorów. Mogą przedostawać się do organizmów ludzi i zwierząt drogą powietrzną z kurzem, ale przede wszystkim z żywnością i wodą. Możemy je także wdychać, ponieważ są uwalniane, np. z mebli lub dywanów. Zanieczyszczone tego typu substancjami mogą być również pestycydy przechowywane w polietylenowych pojemnikach[1].
PFAS znajdują się również w: środkach czyszczących i farbach[2], odzieży, skórze, produktach gospodarstwa domowego, elektronice, artykułach medycznych, woskach narciarskich, kosmetykach[3].
Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej (2020/784/UE and 2019/2021/UE) stosowanie i produkcja substancji typu PFAS tj. kwas perfluorooktanowy (PFOS), kwas perfluorooktanosulfonowy (PFOA) i ich sole została zakazana[4].
[1]Sz. Mikołajczyk, M. Wernik-Bany, M. Pajurek, Substancje perfluoroalkilowe w żywności, Życie Weterynaryjne, 2024, 99(4), s. 258.
PFAS to grupa ponad 5000 syntetycznych związków chemicznych, które są pochodnymi sulfonianu perfluorooktanu i opierają się na niezwykle silnych i trudnych do rozbicia wiązaniach fluoru i węgla. Mogą przyjmować postać cieczy, gazu czy stałych polimerów[1]. Wyróżnić można m.in. PFOS, PFOA, PFOA, GenX[2], kwas perfluorononanowy (PFNA), kwas perfluoroheksanosulfonowy (PFHxS).
Czym charakteryzują się substancje PFAS?
mogą być przenoszone drogą powietrzną nawet na duże odległości;
są odporne na zniszczenie;
mają zdolność biokumulacji w tkankach organizmów żywych;
są toksyczne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt[3];
mogą przedostawać się nie tylko do powietrza, ale też do gleby, wody, żywności i być wdychane wraz z kurzem i innymi zanieczyszczeniami powietrza[4]. Zanieczyszczają wody gruntowe i powierzchniowe[5];
długo pozostają w organizmie. Nawet po wyeliminowaniu źródła skażenia, może się okazać, że nadal znajdują się w krwi i organach. Naukowcy twierdzą, że nawet po całkowitym zaprzestaniu produkcji i wykorzystywania PFAS, nadal stanowiłyby one zagrożenie nie tylko dla nas, ale też dla przyszłych pokoleń;
Ze względu na tak negatywny wpływ PFAS na zdrowie człowieka, Komisja Europejska w 2022 roku podjęła decyzję o ustaleniu maksymalnego dopuszczalnego poziomu tych substancji w produktach spożywczych. Ma on być też monitorowany. Poszczególne kraje oraz UE każdego roku wprowadzają szereg restrykcji dotyczących PFAS.
Eksperci zauważyli, że najwięcej tego typu związków znajduje się w mięsie ryb, owocach i warzywach oraz jajach[5].
PFAS w wodzie pitnej – jak się przed nimi ustrzec?
Toksyczne substancje PFAS trafiają również do wody pitnej, a później do organizmów zwierząt i ludzi. Nowelizacja dyrektywy dotyczącej wody pitnej, która weszła w życie 12 stycznia 2021 roku, obejmuje limit 0,5 µg/l dla wszystkich PFAS[1]. Jak pozbyć się tych szkodliwych substancji z wody?
W związku z rosnącym zainteresowaniem tematyką PFAS, zaczęto szukać nowoczesnych rozwiązań, które pomogłyby pozbyć się tych substancji z wody pitnej. Jednym z przykładów są filtry BRITA wykorzystujące węgiel aktywny - czysty, naturalny materiał pozyskiwany z łupin orzecha kokosowego. Węgiel ten wykazuje wysoką aktywność oraz zdolność do skutecznego usuwania dwóch najczęściej występujących związków PFAS: kwasu perfluorooktanowego (PFOA) i kwasu perfluorooktanosulfonowego (PFOS).
Taka skuteczność jest możliwa dzięki strukturze węgla, którego wewnętrzna powierzchnia jest równa całemu boisku piłkarskiemu (od 800 do 1600 metrów kwadratowych), co pozwala na absorbcje i redukowanie wielu związków w wodzie.
BRITA zobowiązuje się również do zbierania danych analitycznych, które udowadniają skuteczność zastosowanego w filtrach do wody i dyspenserach węgla aktywnego. Wkład filtrujący MAXTRA PRO ALL-IN-ONE do filtracji wody domowej został przetestowany pod kątem redukcji PFOS/PFOA i wykazał wskaźnik redukcji na poziomie co najmniej 80%.
Filtr CLARITY Protect z technologią bloku węglowego po testach wykazał wskaźnik redukcji na poziomie aż 90%. Testy zostały wykonane przez wiodący instytut, przeprowadzający konsultacje i szkolenia w zakresie zaopatrzenia w wodę – IWW. Badania wykonano zgodnie ze standardem NSF53 dla filtrów do wody i ich zdolności do redukcji zanieczyszczeń.
Autorskie rozwiązanie BRITA stanowi więc barierę dla bakterii, zarazków, metali, chloru, cząsteczek zanieczyszczeń oraz substancji typu PFAS, jednocześnie zachowując cenne minerały. Do dyspenserów dedykowane są:
BRITA CLARITY Protect – to połączenie filtra wstępnego, usuwającego duże cząsteczki, a także węgla aktywnego (redukuje substancje mające wpływ na walory smakowe i zapachowe wody), i membrany mikrofiltracyjnej (odfiltrowuje 99,999% bakterii, 99,95% cyst i inne szkodliwe substancje, m.in. PFAS);
PURITY C Dispenser do dyspenserów do wody gorącej – redukuje twardość węglanową, chroni przed kamieniem. Składa się z filtra wstępnego, wymiennika jonowego, węgla aktywnego i filtra końcowego;
BRITA CLARITY Safe X3 – element BRITA HygienePlus do zastosowania wszędzie tam, gdzie ważny jest najwyższy poziom higieny, np. w szpitalach, przedszkolach, domach opieki. Jest filtrem przeciwbakteryjnym z asymetryczną dwuwarstwową membraną.
Dzięki stosowaniu filtra i korzystaniu z higienicznych, profesjonalnych dyspenserów można mieć pewność, że woda nie będzie zawierać groźnych dla zdrowia substancji. Warto wybierać te o wielopoziomowej filtracji, używające różnych technologii i metod oczyszczania, np. opartych na węglu aktywnym, wymiennikach jonizacji czy membranach o unikalnej konstrukcji.
